Ürək anevrizması nədir?

Cəmiyyətdə əsas arteriya olan aorta anevrizması (aorta balonlaşması) ilə tez-tez qarışdırılan ürək anevrizması adətən infarktdan 6-8 həftə sonra yaranan bir xəstəlikdir. Ürək divarında balon kimi təyin olunan ürək anevrizması ümumi xəstəliklər arasında deyil. İnfarktdan sonra ürək əzələsinin zədələnməsi, ürək divarının incəlməsi və yığılma funksiyasının itirilməsi nəticəsində yaranan ürək anevrizması adətən əlamətlər vermir. Ancaq xüsusilə infarkt sonrası ortaya çıxa bilən nəfəs darlığı, daimi yorğunluq, ürək döyüntüsü və sinə ağrısı kimi əlamətlər bu xəstəliklə bağlı ipucu verə bilər. Exokardioqrafiya ilə diaqnoz qoyulan ürək anevrizmasının yaratdığı ən əhəmiyyətli risklərdən biri, balonlaşma sahəsində meydana gələ biləcək qan laxtalanmasıdır. Bu laxtalanmalar xəstələrdə insult və ya digər orqanlara emboliya (laxtanın çıxarılması) kimi ciddi problemlər yarada bilər. Ciddi ürək çatışmazlığı və ya qapaq problemi yaratmadığı müddətcə izlənilməsi lazım olan ürək anevrizmaları laxtalanma və ya yırtılma hallarında cərrahi yolla müalicə edilə bilər.

ÜRƏK ANEVRİZMASI NƏDİR?

Ürək anevrizmaları, adətən infarktdan 6-8 həftə sonra inkişaf edən ürək divarında balonlaşmalardır. Nadir hallarda, ürək böhranından asılı olmayaraq inkişaf edə bilər. Cəmiyyətdə ürək anevrizması əsas arteriya olan aorta anevrizması ilə qarışdırıla bilər. Aorta anevrizması aorta damarında meydana gələn balonlaşma və yırtığı ifadə edərkən, ürək anevrizması infarktdan sonra qapalı damarla qidalanan nahiyədə ürək əzələlərində toxumaların zəifləməsi nəticəsində meydana gələn balonlaşmaya aiddir. Aorta anevrizması cəmiyyətdə geniş yayılmış bir xəstəlik olsa da, ürək anevrizması halları çox azdır.

ÜRƏK ANEVRİZMASININ YARANMA SƏBƏBİ NƏDİR?

Ürək anevrizmaları infarktdan sonra ürək əzələsinin zədələnməsi, ürək divarının incəlməsi, büzülmə funksiyasını itirməsi və nəticədə ürək daxilində qan təzyiqinə müqavimət göstərə bilməyən balonların yaranması nəticəsində yaranır.

ÜRƏK ANEVRİZMASININ  ƏLAMƏTLƏRİ HANSIDIR?

Ürək anevrizması əksər hallarda heç bir simptoma səbəb olmur. Ancaq anevrizma sahəsinin təsirsiz işləməsi səbəbindən xroniki dövrdə ürək çatışmazlığına və beləliklə ürək qapağı çatışmazlığına səbəb ola bilər. Bu çatışmazlıq halları xəstələrdə daimi yorğunluq, nəfəs darlığı, ürək döyüntüsü və sinə ağrısına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, xüsusilə qan durulaşdırıcı müalicə almayan xəstələrdə, balonlaşma bölgəsində meydana gələ biləcək qan laxtaları digər orqanlarda insult və ya emboliya (laxtanın çıxarılması) kimi ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Çox nadir hallarda anevrizmanın yırtılması nəticəsində təcili müdaxilə tələb edən həyati təhlükəsi olan ciddi vəziyyətlər yarana bilər.

NECƏ DİAQNOZ QOYULUR?

Ürək anevrizmasının diaqnozu exokardioqrafiya ilə qoyulur. Əməliyyat planı olan xəstələrdə dərmanlı tomoqrafiya və MRT kimi görüntüləmə üsullarından da istifadə edilə bilər.

ÜRƏK ANEVRİZMASININ  MÜALİCƏSİ NECƏ TƏTBİQ EDİLİR?

Ürək anevrizmaları ciddi ürək çatışmazlığına və ya qapaq problemlərinə səbəb olmadıqca izlənilir. Şiddətli ürək çatışmazlığı, ürək qapaqlarının zədələnməsi, anevrizmada laxtalanma əmələ gəlməsi və ya anevrizma divarında yırtığın meydana gəldiyi düşünülən hallarda cərrahi müalicə planlana bilər. Ayrıca başqa bir səbəbdən ürək əməliyyatı keçirəcək xəstələrdə ürək anevrizmasına eyni vaxtda müdaxilə edilməlidir.

ƏN ÇOX VERİLƏN SUALLAR

Ürək anevrizması əməliyyatının üstünlükləri nələrdir?

Araşdırmalar göstərib ki, ürək anevrizması əməliyyatından sonra xəstələrin əksəriyyətində ürəyin funksiyaları daha yaxşı olur. Bundan əlavə, laxtalanma və vuruş kimi ağırlaşmaların qarşısı alınır.

Ürək anevrizmasının risk faktorları hansılardır?

Ürək anevrizması üçün risk faktorlarına ailə tarixi, bəzi genetik xəstəliklər, siqaret, hipertoniya və yaş daxildir.

Ürək anevrizması təhlükəlidirmi?

Bəzi ürək anevrizmalarında ürək divarının bütövlüyü tamamilə pozulur. Bu hallarda gözləmədən cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər. Əks halda xəstənin qanaxmadan ölməsi qaçınılmazdır. Bundan əlavə, ən təhlükəli komplikasiya tromboembolizmdir (laxtalanmış boşalma). Balonlu nahiyədəki hərəkətsiz qan laxtalanaraq beyin və böyrək kimi həyati vacib orqanlara ataraq ciddi problemlərə səbəb ola bilər.

Ürək anevrizması əməliyyatının riskləri nələrdir?

Ürək anevrizmalarında standart ürək əməliyyatlarında olduğu kimi risklər var. Erkən dövrdə qanaxma, ritm pozğunluğu, ürək çatışmazlığı və insult kimi risklər ümumiyyətlə yüzdə 2-5 nisbətində görülə bilər.

Ürək anevrizması müalicə edilə bilərmi?

Ürək anevrizmaları öz-özünə sağalmır. Ancaq kiçik və ağırlaşmamış anevrizmalar xəstədə heç bir şikayət yaratmadan ömür boyu səssiz və zərərsiz qala bilir. Buna görə də ürək anevrizmalarının yalnız bəzilərində cərrahi müalicə planlaşdırılır. Digər hallarda dövri exokardioqrafiya aparılır.

Ürək anevrizması hansı yaşda baş verir?

Ürək anevrizması hər yaşda müşahidə olunsa da, ən çox rast gəlinən səbəb infarkt olduğu üçün 60 yaşdan yuxarı kişi xəstələrdə rast gəlmə tezliyi daha yüksəkdir.

Ürək anevrizması olan xəstələr nələrə diqqət etməlidir?

Ürək anevrizması olan xəstələrdə diqqət edilməsi lazım olan ən əhəmiyyətli şey təqibdir. Anevrizma ölçüləri, ürək çatışmazlığı, anevrizma daxilində laxtalanma və ürək qapağı funksiyaları baxımından dövri exokardioqrafiya təqibləri mütləq lazımdır.

Ürək anevrizması ağrıya səbəb olurmu?

Ağrı tipik bir simptom deyil, çünki ürək anevrizması olan bölgədəki ürək əzələsi hüceyrələri adətən tamamilə ölür. Ancaq əksər xəstələrdə səbəb koronar arteriya xəstəliyi olduğundan, bu xəstələr keçmişdə yaşadıqları şiddətli sinə ağrılarını hekayələrində mütləq qeyd edə bilərlər.

MRT-də ürək anevrizması aşkar edilə bilərmi?

Ürək anevrizmalarının qəti diaqnozu exokardioqrafiya ilə qoyulur. Ancaq daha ətraflı görüntüləmə tələb edən xəstələrdə anevrizmanın növü və mürəkkəb olub-olmaması kimi bəzi xüsusiyyətlər MRT vasitəsilə daha ətraflı şəkildə araşdırıla bilər.