Qrip xəstəliyinin müalicə üsulları

Qrip, influenza A və B viruslarının səbəb olduğu, ani başlayan yüksək temperatur, öskürək, yorğunluq və əzələ ağrısı kimi simptomlar göstərən, burun, boğaz və bəzən ağciyərləri təsir edən yoluxucu bir viral infeksiyadır. Körpələr, immuniteti zəif olanlar, xroniki xəstəliyi olanlar və yaşlılar üçün daha mənfi təsir göstərən bir xəstəlik olan qrip, simptomlar baxımından bu şəxslərə daha çox təsir edir.

Mövsümi bir xəstəlik olaraq bilinən qrip, adətən qış aylarında cəmiyyətin bir çox hissəsinin xəstələndiyi və epidemiyaya çevrildiyi zamanlarda daha çox rast gəlinir.

Adətən öz-özünə və evdə tətbiq edilən təbii üsullarla sağalma meyli göstərən qrip, simptomların şiddətlənib ağırlaşdığı halda həkim nəzarəti tələb edə bilər. Xəstənin vəziyyətinə bağlı olaraq tətbiq edilə biləcək müalicə üsulları ilə yanaşı qripdən qorunmanın təsirli yollarından biri də müntəzəm olaraq edilən qrip peyvəndidir.

QRİP NƏDƏN OLUR? 

Qrip; əsasən burun, boğaz, bronxları və nadir hallarda ağciyərləri təsir edən influenza virusuna bağlı tənəffüs yolu infeksiyasıdır. Öskürək, asqırma, yaxın təmas, öpüşmə, əl sıxma ilə çox tez yayılan influenza virusu əllərin gün ərzində tez-tez yuyulmaması nəticəsində yayılır.

Qripin yayılması qapalı məkanlarda çox daha asandır. Xəstə öskürəndə və asqıranda milyonlarla virus havaya yayılır. Sağlam insanlar tənəffüs yolu ilə virusu qəbul edir. İnfluenza virusuna qarşı immuniteti olmayan şəxslər 1-4 gün ərzində qripe yoluxurlar.

ƏLAMƏTLƏRİ NƏLƏRDİR?

Qripin ən yaygın əlamətləri hərarət, hərarətdən qaynaqlanan üşümə və titrəmə, öskürək, boğaz ağrısı, burun axıntısı və ya tutulması, əzələ və bədən ağrıları, baş ağrısı və yorğunluqdur.

Qrip olan şəxslərdə yaygın olaraq görülən əlamətlər bunlardır:

• Yüksək hərarət (38°C və üzəri)
• Hərarətə bağlı üşümə və titrəmə
• Öskürək
• Boğaz ağrısı
• Bədən, əzələ və oynaq ağrıları
• Yorğunluq və halsızlıq
• Burun axıntısı və ya tutulması
• Asqırma
• Döş qəfəsində narahatlıq və təzyiq
• Baş ağrısı
• Nəfəs darlığı
• İştahda azalma
• Xüsusilə uşaqlarda mədə bulantısı və qusma

NÖVLƏRİ HANSILARDIR? 

Qripə səbəb olan dörd növ influenza virusu mövcuddur. Bunlar İnfluenza A, B, C və D viruslarıdır. İnfluenza A və B virusları, xüsusilə hər qış ortaya çıxan şəxslərdə mövsümi xəstəlik epidemiyalarına səbəb olur.

İnfluenza A virusları, grip epidemiyalarına səbəb olduğu bilinən yeganə qrip virusları kimi qəbul edilir. İnfluenza C virusu infeksiyaları yüngül şəkildə xəstəliyə səbəb olur və insan epidemiyalarına səbəb olduğu düşünülmür.

İnfluenza D virusları isə digər heyvanlara keçərək ilk növbədə mal-qaranı təsir edir, lakin insanları xəstəlik yaradacaq şəkildə yoluxdurduğu bilinmir.

QRİPƏ NƏ KÖMƏK EDİR? 

Dincəlmək, ilıq duş qəbul etmək, bol maye qəbul etmək, ət suyu, toyuq və ya paça şorbası içmək, sarımsaq yemək, portağal, limon və mandarin kimi C vitamini tərkibli qidalar qəbul etmək, ekinezya, nanə-limon və ya ballı zəncəfil çayı içmək qrip xəstəliyini sağaltmağa kömək edir.

Tətbiq edildikdə qripə yaxşı gələn təbii üsullar bunlardır:

• Bolca dincələrək tərləmək
• Su başda olmaqla bol maye qəbul etmək
• Ballı və limonlu zəncəfil çayı və ya zəfəran çayı içmək
• Ət suyu, toyuq suyu və ya paça şorbası qəbul etmək
• C vitamini cəhətdən zəngin portağal, limon və mandarin kimi meyvə və tərəvəz qəbul etmək
• İlıq duş qəbul etmək və ya isti su buxarını inhalyasiya etmək
• Ekinezya, kəklikotu, ıhlamur və nanə-limon kimi bitki çayları içmək
• Duzlu su ilə qarqara etmək
• Boğaz pastili əmmək
• Sarımsaq yemək

Ət suyu, toyuq suyu və ya paça şorbası Ət suyu və toyuq suyu, gripkən immuniteti yenidən artırmağa, qrip simptomlarını azaltmağa kömək edə bilər. Qida və antioksidant dəyəri yüksək olan bu qidalar, eyni zamanda, protein, dəmir, sink və ehtiva etdikləri vitaminlərlə immuniteti artırmağa kömək edər.

Su ağırlıqlı olmaqla bol maye qripin meydana gətirdiyi dehidratasiya nəticəsində bədən susuz qalır. Susuzluğun qarşısını almaq üçün bol maye qəbul edilməsi gripə qarşı tətbiq edilməli üsullardandır.

Ekinezya, kəklikotu, ıhlamur və nanə-limon kimi bitki çayları Qrip virusunu və simptomlarını aradan qaldırmağa kömək edən təbii antiinflamatuar və antimikrobiyal xüsusiyyətə sahib ekinezya, ıhlamur və nanə-limon kimi bitki çayları xəstəlik dövründə seçilə bilər.

C vitamini tərkibli qida və içkilər Qrip olduqda virus qaynaqlı olaraq immunitet sistemi zəifləyəcəyi üçün immuniteti gücləndirməyə kömək edən təbii C vitamini və ya əlavələrinin alınması vacibdir. C vitamini ehtiva edən qidalardan portağal, limon, pomidor, qreyfurt, kivi, çiyələk, kartof, pomidor, brokoli, ispanaq və yemiş seçilə bilər.

Ilıq duş və ya buxar vannası Xüsusilə tərləmək qripin yaratdığı hərarəti salmağa kömək edir. Ardınca alınacaq ilıq bir duş isə immunitet sisteminin güclənməsinə fayda göstərərək qripin sağalmasına və şəxsin rahatlamasına kömək edər. Həmçinin vannada isti suya nanə və evkaliptus kimi uçucu yağlar əlavə edərək burun və boğazınızı rahatlatmağı da sınaq edə bilərsiniz.

Dincəlmək Xəstəliyin yaratdığı zərərə və bədən yorğunluğuna bağlı olaraq dincəlmək və tərləmək qripi aşmağa daha da kömək edəcəkdir.

Ilıq duzlu su ilə qarqara Qripin meydana gətirdiyi boğaz ağrısı və öskürək simptomlarını sağaltmaq üçün ilıq duzlu su ilə qarqara edərək boğazdakı qıcıqlanmanı aradan qaldıra bilərsiniz.

Boğaz pastili Pastillər tüpürcək istehsalını artıraraq qripin boğazda yaratdığı qıcıqlanmanı azalda bilər.

Ballı və limonlu zəncəfil və ya zəfəran çayı Antiinflamatuar təsirləri sayəsində zəncəfil çayı qəbul etmək də qripə yaxşı gəlir. İltihablanmanı azaldan tərkibi ilə seliyi parçalamağa da kömək edər.

Sarımsaq Antiviral xüsusiyyətlərə sahib olan sarımsağı yeməklərə əlavə edərək və ya çiy şəkildə qəbul edərək qripə qarşı həll tapmış olarsınız.

Burun tutulmasına kömək edən amillər nələrdir ? 

Qripdə burun tutulmasına  yaxşı gələn üsullar arasında ilıq suya duz qarışdırıb buruna çəkmək, burun spreyləri və bol su içmək yer alır. Bol su içməyin ən böyük faydası burun toxumasının nəmli qalmasını təmin etməsidir.

NECƏ KEÇƏR? MÜALİCƏSİ NECƏ EDİLİR? 

Qripi keçmək və simptomlarını azaltmaq üçün qrip dərmanları, antiviral dərmanlar, hərarət salıcılar, öskürək şurupları və burun spreyləri ilə yanaşı əzələ ağrılarını sakitləşdirmək üçün isti su kompresi tətbiq edilir. Tibbi müdaxilənin yanı sıra qrip dövründə dincəlmək, bol maye qəbul etmək və sağlam qidalanmaq da qripi keçən üsullar arasındadır.

Müalicədə hansı dərmanlar istifadə olunur? 

Həkiminizin verəcəyi qrip dərmanları adətən parasetamol qrupuna aid dərmanlardır. Vacib olan bu dərmanların müntəzəm olaraq istifadə edilməsidir. Qrip dərmanları ilə yanaşı hərarət salıcılar, ağrı kəsicilər, öskürək şurupları kimi antiviral dərmanlar qrip müalicəsində seçilir lakin qrip olan hər kəsə antiviral dərmanlar tövsiyə edilmir. Şəxsin yaşadığı qripin şiddətinə görə qərar verilir. Bu baxımdan düzgün  həkim seçimi də vacibdir.

QRİP PEYVƏNDİ HAQQINDA

Qrip peyvəndləri; influenza viruslarının səbəb olduğu qribə yoluxmamaq üçün hər il edilməli olan peyvəndlərdir. Hər il, ortaya çıxan qrip viruslarının növünə görə istehsalında dəyişiklik göstərən qrip peyvəndlərinin müntəzəm olaraq edilməsini tövsiyə edilir. qribə qarşı yüksək qoruyuculuq ehtiva edən qrip peyvəndi, xüsusilə körpələrə, xroniki xəstələrə və yaşlılara qarşı tətbiq edilməsi həkimə bağlı olan peyvəndlərdir.

Qrip peyvəndinin edilməsi tövsiyə edilən tarix aralığı isə qrip mövsümü ortaya çıxmadan əvvəldir. Bu da Sentyabr-Oktyabr aylarını əhatə edir.

QRİP HAQQINDA TEZ-TEZ VERİLƏN SUALLAR 

Qrip xəstəliyində nə içmək yaxşıdır?

Qrip xəstəliyində toyuq şorbası, ballı isti zəncəfil çayı xəstəliyin əlamətlərini aradan qaldırmağa kömək edə bilər. Tərləmə və ya hərarət kimi əlamətlər varsa bu vəziyyət bədəndəki su səviyyəsini azalda biləcəyi üçün bol maye qəbul edilməlidir. Xüsusilə su və isti mayelər qrip üçün seçilə bilər. Çayın özü boğazı, isti buxarı isə burun tıkanıklığını yüngülləşdirməyə kömək edəcəyindən qrip əlamətlərini yüngülləşdirməyə yardım edə bilər.

Qripi ən tez nə yox edir? 

Bol bol dincəlmək, bol maye qəbul etmək, ət və toyuq suyu kimi qripə yaxşı gələn şorbalar içmək, c vitamini qəbul etmək, balla tatlandırılmış ekinezya, yaşıl çay, zəfəran, zəncəfil və ya qərənfil çayı içmək, burunu duzlu su ilə durulamaq, nəmləndirici istifadə etmək və buxar inhalyasiya etmək qrip xəstəliyini aşmağa kömək edir.

Bal qripə yaxşı gəlirmi? 

Bal, qripi və onun altında yatan əlamətləri müalicə edə bilən antioksidant, antibakterial və antimikrobiyal xüsusiyyətlər ehtiva edir. Həmçinin boğaz ağrısını və ya qaşıntısını təbii olaraq aradan qaldırmağa kömək edir və immunitet sistemini gücləndirməyə kömək edə bilər.

Qrip olduğunu necə anlaya bilərsən? 

Qrip; 3-6 saat ərzində qəflətən üşümə, həddindən artıq halsızlıq, hərarət qalxması, burun axıntısı və ya tıkanıklıq xüsusilə döş qəfəsində narahatlıq (təzyiq) ilə birlikdə quru öskürək şəklində özünü göstərir.

Qrip ilə soyuqdəymə arasındakı fərq nədir? 

Soyuqdəymə ilə qrip arasındakı ən böyük fərq qripdə asqırmanın olmamasıdır. Həmçinin qripdə yüksək hərarət adi bir əlamət ikən soyuqdəymədə nadir hallarda olur. Baş ağrısı, oynaq və əzələ ağrıları gripdə ola bilərkən soyuqdəymədə gözlənilmir. Soyuqdəymə qribə nisbətən daha yüngül atlanan bir xəstəlikdir.

Neçə günə keçər? 

Qripin meydana gətirdiyi əlamətlər adətən 4-7 gün ərzində yox olmağa başlayır. Bəzi şəxslərdə öskürək və yorğunluq hissi daha uzun müddət davam edə bilərkən iştah itirilməsi də bir müddət təsirini yitirməyə bilər.

Peyvəndin yan təsirləri varmı? 

Qrip peyvəndinin yan təsirləri arasında peyvənd edilən bölgədə qızartı, şişlik və ağrıdır. Lakin bu təsirlər çox yaygın şəkildə görülmür. Nadirdə olsa hərarət, halsızlıq və əzələ ağrısı kimi təsirlər də ortaya çıxa bilər.

Qrip olan şəxs çimmək olarmı? 

Bilindiyinin əksinə qripkən çimmək faydalı bir hərəkət olduğu tövsiyə edilir. İlıq suyla duş qəbul etmək bədənə və əzələlərə yaxşı gəlir.

Evdə tətbiq edilə biləcək üsullar hansılardır? 

Evdə qripi müalicə etmənin ən təsirli yolu dincəlmə və bol miqdarda maye qəbuludur. Lakin qrip infeksiyası şiddətli isə mütləq bir həkimə müraciət edilməli və həkim tərəfindən yazılan antiviral dərman qəbul edilməlidir.