Adenovirus infeksiyası nədir? Necə yayılır?

İnsan adenovirusu adətən gözlərə və ya yuxarı və ya aşağı tənəffüs yollarına təsir edən bir virusdur. Yüngül və ya ağır xəstəliklərə səbəb ola bilən adenovirus infeksiyaları ümumiyyətlə soyuqdəymə, gözlərin qızarması, pnevmoniya və kəskin bronxit kimi xəstəliklərlə özünü göstərir. Yüngül tənəffüs simptomları ilə özünü göstərən adenovirus infeksiyaları, nadir də olsa, immunitet sistemi problemləri, tənəffüs xəstəlikləri və ya ürək xəstəlikləri kimi ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Adenovirus infeksiyaları insandan insana, adətən yaxın şəxsi təmas yolu ilə ötürülə bilər. Bununla belə, yoluxmuş bir xəstənin tədbir görmədən öskürdüyü və ya asqırdığı zaman və ya xəstələrin olduğu mühitlərdə əlləri yuyulmadan, virusun olduğu nahiyələrə toxunaraq ağız, burun və ya gözlərə toxunması ilə hava yolu ilə də keçə bilər. 

ADENOVİRUS İNFEKSİYASI NƏDİR?

İnsanları yoluxduran 88 növ adenovirus məlumdur. İl boyu dövr edən bu viruslar qrip virusları kimi güclü mövsümilik göstərmir. Adenovirus adətən tənəffüs yollarını və bağırsaq sistemini yoluxduran bir virusdur. Adenovirus infeksiyası tez-tez soyuqdəyməyə bənzər simptomlarla özünü göstərir. Adenovirus infeksiyasının ən əhəmiyyətli əlamətləri; boğaz ağrısı, burun və gözlərin axması, asqırma, baş ağrısı, öskürək və qızdırma. Adenovirus infeksiyası bəzi insanlarda krup və ya bronxitə səbəb ola bilsə də, bəzi infeksiyalar konjonktivit (qırmızı gözlər), dəri töküntüsü, ishal və sidik kisəsi infeksiyaları kimi problemlərə də səbəb ola bilər.

NECƏ YAYILIR?

Adenovirus infeksiyası müxtəlif üsullarla ötürülə bilən virus növüdür. Adenovirusun ötürülməsinin ən vacib yolu xəstə ilə təmasdan sonra yuyulmamış əllərlə ağız və göz ətrafına toxunmaqdır. Adenovirus infeksiyasının ötürülməsinin əsas yolları aşağıdakılardır:

• Xəstə insanla sıx təmasda olmaq, məsələn, toxunmaq və ya əl sıxmaq
• Xəstə adamın öskürməsi və asqırması
• Mikroblu yerlərə toxunduqdan sonra əlləri yumadan ağız, burun və ya gözlərə toxunmaq
• Adenoviruslar bəzən yoluxmuş bir xəstənin nəcisi ilə ötürülə bilər.
• Su ilə, məsələn, lazımi səviyyədə təmizlənməmiş hovuzlar vasitəsilə ötürülə bilər.

İNFEKSİYANIN ƏLAMƏTLƏRİ NƏDİR?

Adenovirus infeksiyaları tez-tez soyuqdəymə və ya qrip kimi simptomlara, qızdırma və boğaz ağrısına səbəb ola bilər. Çəhrayı göz və ya konjonktivit olaraq da bilinən, kəskin bronxit adlanan ağciyərlərin tənəffüs yollarının iltihabı; Pnevmoniya, ağciyər infeksiyası və kəskin qastroenterit kimi tanınan mədə və ya bağırsaqların iltihabı kimi vəziyyətlərə səbəb ola bilər. Adenovirus infeksiyasının ən əhəmiyyətli simptomları aşağıdakılardır:

• Boğaz ağrısı
• Şiddətli öskürək
• Nəfəs almaqda çətinlik
• Burun axması
• Göz qıcıqlanması
• Qızdırma
• İshal
• Qusma
• Qarında həssaslıq və şişkinlik

NECƏ DİAQNOZ EDİLİR?

Adenovirus infeksiyası əlamətləri və şübhəsi ilə gələn xəstədən həkim müayinəsindən sonra götürülmüş nümunələrdə virus aşkar edilir. Bu testlər virusun yaratdığı antigenlər adlanan bəzi maddələri aşkar edərək virusa diaqnoz qoya bilər. Bu diaqnostik üsullara antigen testləri daxildir; Viral genetik materialı aşkar edən polimeraza zəncirvari reaksiya (PCR) testləri də ola bilər.

NECƏ MÜALİCƏ EDİLİR?

Adenovirus infeksiyası üçün xüsusi müalicə yoxdur. Edenovirus infeksiyalarının əksəriyyəti yüngül simptomlara səbəb olduğundan, heç bir müalicə tələb etməyə bilər. Müalicə lazım olduqda, həkimlər simptomları aradan qaldırmaq üçün dərmanlar təyin edə bilərlər. Ağırlaşmamış infeksiyaları olan xəstələrə adətən yataq istirahəti, izolyasiya, yaxşı gigiyena (yayılmasının qarşısını almaq üçün), reseptsiz antipiretik dərmanlar və çoxlu maye içmək tövsiyə olunur. Konyunktivit üçün süni göz yaşı damcıları tövsiyə oluna bilər və ciddi tıxanıqlıq və ya burun axması hallarında soyuducu nəmləndiricilər və tənəffüs yollarını genişləndirən dərmanlar tövsiyə edilə bilər.

İNFEKSİYADAN QORUNMAQ ÜÇÜN NECƏ TƏDBİR ALMAQ LAZIMDIR?

Özünüzü adenovirus infeksiyasından qorumağın ən yaxşı yolu əllərinizi tez-tez sabun və su ilə yumaqdır. Adenovirus infeksiyasının yayılmasının qarşısını almaq üçün yuyulmamış əllərlə ağız, göz və üz ətrafındakı bütün sahəyə toxunmaqdan çəkinin. Yoluxmuş xəstələrlə yaxın təmasdan qaçınmaq bu xəstəliyə yoluxma riskini minimuma endirir. Əgər xəstəsinizsə, evdə qalmaq, əllərinizi tez-tez yumaq, öskürək və asqırmaqla əllər yerinə salfetlərə və ya yuxarı qolunuza keçməklə yoluxmanın qarşısını almaq olar. Bundan əlavə, yoluxmuş şəxs qabları və ya eynəkləri başqa insanlarla paylaşmamalıdır.

Əziz oxucular, bu yazını oxuduğunuz üçün təşəkkür edirik və ümid edirik ki, bu məlumatlar sizə faydalı olub. Xahiş edirik, bu vacib bilgiləri dostlarınızla paylaşmağı unutmayın. Sağlamlığınız hər şeydən önəmlidir və bəlkə də bu yazı kimisə siz tanıdığınızın böyrəklərini  sağlam saxlamağa kömək edə bilər!

ADENOVİRUS İNFEKSİYASI HAQQINDA TEZ - TEZ VERİLƏN SUALLAR

Adenovirus peyvəndi varmı?

Adenovirus infeksiyalarına qarşı peyvənd var. Peyvəndin ictimai yerlərdə, məktəblərdə, əsgər və yataqxanalarda yaşayan tələbələrdə bu xəstəliyin yayılmasının qarşısını aldığı düşünülür. Bundan əlavə, ağciyər xəstəlikləri olan xəstələrin və immun sistemi zəif olan insanların peyvənd edilməsi virusa yoluxma riskini minimuma endirir.

Edenovirus infeksiyaları yoluxucu xəstəlikdirmi?

Edenovirus infeksiyaları natəmiz əllərlə üzə və ətraf ərazilərə toxunmaqla insandan insana keçə bilən virus növüdür.

Adenovirus infeksiyaları ciddi xəstəliklərə səbəb olurmu?

Adenovirus infeksiyaları adətən yüngül formada olan və müalicə tələb etmədən öz-özünə keçən yoluxucu xəstəlikdir. Ancaq bəzi hallarda və ya bəzi insanlarda nadir hallarda ciddi xəstəliklərə səbəb ola bilər.