Genetik miras: Hansı xəstəlikləri gələcək nəsillərə keçiririk?

Hər birimizə valideynlərimizdən genetik məlumat miras qalır. Bu məlumat təkcə xarakterik xüsusiyyətlərimizi deyil, eyni zamanda bəzi xəstəlikləri də gələcək nəsillərə ötürə bilər.

Genetik mirasın öyrənilməsi insan sağlamlığının qorunması və genetik
xəstəliklərin qarşısının alınması baxımından olduqca vacibdir. Genetik yolla keçən xəstəliklər əsasən monogenik, multifaktorial və xromosom anomaliyaları olmaqla üç əsas qrupa bölünür.
Monogenik xəstəliklər bir genin mutasiyası nəticəsində yaranır və çox vaxt irsən ötürülür. Məsələn, oraq hüceyrəli anemiya və kistik fibroz bu qrupa aiddir. Bu xəstəliklərdə spesifik genetik mutasiyalar xəstəliyin inkişafına səbəb olur. Multifaktorial xəstəliklər isə genetik faktorlarla yanaşı, ətraf mühitin təsirindən də asılıdır. Şəkərli diabet, hipertoniya və xərçəngin bəzi növləri bu tip xəstəliklər sırasındadır. Xromosom anomaliyaları isə xromosomların sayında və ya quruluşunda dəyişikliklərlə xarakterizə
olunur. Bu qrupa Daun sindromu (21-ci xromosomun əlavə surəti) və Turner sindromu (bir X xromosomunun olmaması) daxildir.
Genetik analizlər bu xəstəliklərin erkən diaqnostikasında mühüm rol oynayır. Xüsusilə, ailəsində genetik xəstəliklər olan şəxslər üçün genetik testlərin aparılması çox vacibdir. Genetik məsləhət xidməti valideyn olmaq istəyənlərə genetik xəstəliklərə dair məlumat verir və risk faktorlarını müəyyən edir. Həmçinin, prenatal testlər vasitəsilə körpədə genetik anomaliyaların olub-olmaması öncədən müəyyən edilə bilər.

Sağlam genetik miras üçün tövsiyələr:

1. Genetik konsultasiya almaq: Xüsusilə ailənin xəstəlik tarixçəsində genetik xəstəliklər olanlar üçün vacibdir.

2. Prenatal testlərdən istifadə etmək: Erkən diaqnostika üçün mühüm rol oynayır.

3. Sağlam həyat tərzini qorumaq: Genetik riskləri azaltmağa kömək edir. Genetik miras yalnız xəstəliklərlə məhdudlaşmır, həmçinin sağlamlıq potensialını da ötürür. Bu səbəbdən, genetik məlumatlardan düzgün istifadə etmək həm şəxsi, həm də cəmiyyət səviyyəsində sağlamlığın qorunmasına yardım edir. Erkən analiz və profilaktik tədbirlər vasitəsilə bu mirası müsbət istiqamətdə inkişaf etdirmək mümkündür. Beləliklə, genetik irsiyyət təkcə keçmişin deyil, həm də gələcəyin açarıdır.
Afgen Genetik Diaqnoz Mərkəzində müasir və dəqiq analizlər vasitəsi ilə genetik kodunuz haqqında məlumat ala bilərsiniz./saglamolun.az